युवतीको बयानलाई नै सर्वोपरी मानेर फैसला किन गरियो ?

जिल्ला अदालत काठमाडौंका न्यायधीश शिशिरराज ढकालले क्रिकेटर सन्दीप लामिछानेविरुद्धको मुद्दामा सुनाएको फैसलाका प्रमुख दुई पक्ष छन् । पहिलो उनले सन्दीपलाई ‘बलात्कारी’ ठहर्याएका छन् भने दोस्रो जाहेरीकर्ता ‘गौशाला २६’ नाबालिग नरहेको निस्कर्ष प्रस्तुत गरेका छन् ।

कानूनतः यदि जाहेरीकर्ता नाबालिग भएमा सहमतिमा राखेको शारीरिक सम्बन्ध पनि बलात्कार ठहरिन्छ । तर, यदि जाहेरीकर्ताको उमेर १८ वर्ष नाघेको भए निजको मञ्जुरीबिना सम्बन्ध राखेमा मात्रै बलात्कार मानिन्छ । अदालतले मुलुकी अपराध संहिता २०७४ को दफा २१९ को १, २ र ३(ङ) अनुसार सन्दीपलाई दोषी ठहर्याएको हो ।

२१९ (१) मा भनिएको छ- कसैले पनि जबरजस्ति करणी गर्नु हुँदैन । २१९ (२) मा लेखिएको छ- कसैले कुनै महिलालाई निजको मञ्जुरी नलिई करणी गरेमा वा मञ्जुरी लिएर भए पनि अठार वर्षभन्दा कम उमेरको कुनै बालिकालाई करणी गरेमा निजले त्यस्तो महिला वा बालिकालाई जबरजस्ति करणी गरेको मानिनेछ ।

२१९ (ङ) मा १८ वर्ष वा १८ वर्षभन्दा बढी उमेरकी महिला भए सात वर्षदेखि १० वर्षसम्म सजाय हुने उल्लेख छ ।

यसअनुसार सन्दीपलाई कम्तिमा ७ वर्ष र बढीमा १० वर्ष जेल सजाय तोकिनेछ । तर, उनले योबीचमा उच्च अदालतमा पुनरावेदन गर्नेछन् । पुनरावेदनको फैसला नआउञ्जेलसम्म उनी पक्राउ पर्ने छैनन् । यो एउटा राहतको विषय भयो । तर, सन्दीपको निधारमा अदालतले ‘बलात्कारी’ को छाप हानिसकेको छ । यसले उनको खेल करिअर मात्र नभएर व्यक्तिगत जीवन पनि तहसनहस बनेको छ ।

खासमा यो मुद्दामा जाहेरीकर्ताको उमेर निर्णायक हुने ठानिएको थियो । दुवैतर्फका कानून व्यवसायीले उमेरमै जोड दिएका थिए । सन्दीपका वकिलले गौशाला-२६ नाबालिग नरहेको प्रमाणहरु प्रस्तुत गरेका थिए भने वादीका वकिलले नागरिकताका आधारमा उनलाई नाबालिग ठहर गर्न खोजेका थिए । सर्वोच्च अदालतले समेत उनको जन्ममिति सम्बन्धी विवादलाई प्रधानता दिएको थियो । जिल्ला अदालतले गौशाला–२६ को वास्तविक उमेर १८ वर्ष नाघिसकेको निष्कर्ष निकालेको छ । यसको अर्थ उनको उमेर घटाएर बनाइएका कागजातहरु झूटा सावित भएका छन् । यसरी सरकारी कागज किर्ते गरेर प्रमाण बनाइएको विषयमा अदालतको फैसला मौन छ ।

जाहेरीकर्ता नाबालिग नरहेको ठहरिए पनि अदालतले सन्दीपलाई कसरी दोषी मान्यो त ? यसमा पीडितको बयानलाई नै सर्वोपरी मानिएको देखिन्छ । सन्दीपले जबरजस्ति यौन सम्बन्ध राखेको कुनै पनि तथ्य–प्रमाण वादी पक्षका वकिलहरुले पेश गर्न सकेका थिएनन् । बरु उनीहरुबीच ‘सहमति’ का यथेष्ट सूचकहरु प्रतिवादी पक्षबाट पेश भएका थिए ।

युवक र युवती दुवैजना हाँसीखुशी होटलभित्र प्रवेश गरेको सीसीटीभी फुटेज न्यायाधीशले हेरेका छन् । यसैगरी सँगै रात बिताएको भोलिपल्ट सन्दीपकै गाडी चढेर होटलबाट निस्किएको युवतीले स्वीकारेकी छन् । रातभर ‘बलात्कृत’ भएकी युवती भोलिपल्ट कथित ‘बलात्कारी’ सँगै हाँसीखुसी निस्किन सम्भव छ कि छैन भन्ने पहिलो प्रश्न हो ।

सीसीटीभी फुटेजबाट सन्दीप र युवती काठमाडौंबाट नगरकोट गइ पुनः काठमाडौं आइ राति होटलको एउटै कोठामा बस्दासम्म वादी र प्रतिवादीबीच विवाद नदेखिएको स्वीकारोक्ति फैसलामा पनि गरिएको छ ।

त्यसपछि फैसलामा भनिएको छ, ‘राति एउटै कोठामा बसेको अवस्था देखिएको र सो समयमा गौशाला २६ ले करणी भएको भनेको र गौशाला २६ र सन्दीप लामिछानको घटना हुँदाको दिनको क्रियाकलापको घटनाक्रम समेतलाई विचार गर्दा प्रतिवादी तथा गौशाला २६ का बीचमा करणी भएको देखियो ।’

निर्णय लिन मिल्दैन । उसले त तथ्य र प्रमाणकै खोजी गर्नुपर्छ । तर, यसमा खोजिएन ।

यसअघि पल शाहको मुद्दामा पनि यस्तै विषय उठेको थियो । उच्च अदालत पोखराका न्यायाधीशले ‘राति किशोरीको कोठामा प्रवेश गरेको’ आधारमा नै शारीरिक सम्बन्ध रहेको भनेर ठोकुवा गर्न नसकिने’ बताएका थिए । तर, सन्दीपको केसमा भने न्यायाधीशले अनुमानकै आधारमा ठोकुवा गरिदिएका छन् ।

चर्चित खेलाडी भएको हुँदा सन्दीपको मुद्दा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय चर्चाको विषय बनेको थियो । महिलावादका नाममा डलर खेती गर्ने अभियन्तादेखि केही मिडियाहरुले निरन्तर अदालतलाई प्रेसर दिइराखेका थिए । यस्तो दबाबको प्रभाव फैसलामा प्रतिबिम्बित भएको मान्दा अन्यथा नहोला ।