रुसमा बच्चा जन्माउन आर्थिक सहयोग गरेर प्रेरित गरिदै

काठमाडौँ । रुसमा नाबालिग केटीहरूलाई बच्चा जन्माउन प्रोत्साहित गरिँएको छ । मिडिया रिपोर्टका अनुसार, सरकारले उनीहरूलाई बच्चा जन्माउने र हुर्काउने लगभग आर्थिक सहयोग दिइरहेको छ।

यो योजना मार्च २०२५ देखि रुसका १० भागहरूमा सुरु भएको हो । यसको उद्देश्य देशमा घट्दो जनसंख्या र बढ्दो उमेरको समस्यालाई पार गर्नु हो । पहिले यो योजना वयस्क (१८ वर्षभन्दा माथि) महिलाहरूको लागि मात्र थियो, तर अब नाबालिग केटीहरूलाई पनि यसमा समावेश गरिएको छ, जसले गर्दा उनीहरूलाई पनि बच्चा जन्माउन प्रोत्साहित गरिन्छ ।

रुसमा २०२३ मा प्रति महिला औसत जन्मदर १.४१ थियो, जबकि जनसंख्या स्थिर राख्न २.०५ को दर आवश्यक मानिन्छ । त्यसैले, रुसी सरकारले यस्ता योजनाहरू चलाइरहेका छन्, जसलाई 'प्रोनाटलिस्ट पोलिसी' भनिन्छ । तिनीहरूको उद्देश्य मानिसहरूलाई धेरै बच्चा जन्माउन प्रेरित गर्नु हो ।

हाल रुस जनसंख्याको हिसाबले विश्वको नवौं ठूलो देश हो, तर त्यहाँ घट्दो जनसंख्याको जोखिम बढ्दै गएको छ ।

रूसमा स्कूल जाने केटीहरूलाई बच्चा जन्माउन पैसा तिर्नु एकदमै विवादास्पद निर्णय भएको छ । रूसमा गरिएको एक सर्वेक्षण अनुसार, ४३ प्रतिशत मानिसहरू यस नीतिको पक्षमा छन् भने ४० प्रतिशत मानिसहरू यसको विरोधमा छन् । यद्यपि, रूसी सरकारले बच्चाहरूको जन्मलाई आफ्नो सबैभन्दा ठूलो प्राथमिकताहरू मध्ये एक मानिरहेको छ ।

रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले धेरै पटक ठूलो जनसंख्याले देशलाई ठूलो सेना निर्माण गर्न मद्दत गर्ने बताउदै आएका छन् । 

युक्रेनसँगको युद्धमा अहिलेसम्म लगभग २.५ लाख रूसी सैनिकहरू मारिएका छन् । यस बाहेक, युद्धका कारण रूसका लाखौं शिक्षित मानिसहरू देश छोडेर भागेका छन् । तिनीहरूमध्ये धेरैजसो युवा पुरुषहरू छन् जसले भविष्यमा रूसमा बसेर बच्चा जन्माउन सक्छन् ।

रूसी संसदले २०२४ मा एक कानून पारित गरेको छ, जसको उद्देश्य मानिसहरूमा बच्चा नजन्माउने विचारको प्रचारलाई रोक्नु हो । यस कानून अन्तर्गत, अब कुनै पनि व्यक्ति, संस्था वा विज्ञापनले यस्तो सन्देश दिन सक्दैन जसले मानिसहरूलाई विवाह गरेर बच्चा जन्माउनुको सट्टा अविवाहित रहन वा केवल करियर बनाउन प्रेरित गर्छ ।

सरकारको यस्ता विचारहरूले रूसमा पहिले नै घट्दो जन्मदरलाई अझ खराब बनाउन सक्ने बुझाइ छ । यस कानूनसँगै, रूसमा निजी क्लिनिकहरूमा गर्भपतनमा पनि कडा प्रतिबन्ध लगाइएको छ, ताकि महिलाहरूले सजिलै गर्भपतन गर्न छनौट गर्न नसकून् ।

रूसमा पनि मातृत्व प्रवर्द्धन गर्न धेरै प्रतीकात्मक कदम चालिएको छ । त्यहाँ, १० वा सोभन्दा बढी बच्चा जन्माउने महिलाहरूलाई 'मातृत्व पदक' दिइन्छ ।

यो पदक सोभियत कालमा पनि दिइएको थियो र पुटिनले यसलाई पुनः सुरु गरेका छन् । यसरी, रूसले मातृत्व र ठूला परिवारहरूलाई सामाजिक सम्मान दिएर मानिसहरूलाई धेरै बच्चा जन्माउन प्रेरित गर्न चाहन्छ ।